Π. Γεωργάκας για Σ/Ν "Κώδικας Ναρκωτικών": "Αποφεύγουν τη ρητή προβολή του ιδιαίτερου ρόλου των υπαρχόντων Κέντρων Πρόληψης"

..

Ο «Κώδικας Ναρκωτικών»

.
Σάββατο, 25 Φεβρουάριος 2012
.
Του Dr Παναγιώτη Γεωργάκα*
.
Ένα νομοθέτημα για να είναι αποτελεσματικό πρέπει να εμπεριέχει μία κεντρική «φιλοσοφία». Μία φιλοσοφία η οποία να άπτεται της κοινωνικής διάστασης του θέματος που το νομοθέτημα καλείται να αντιμετωπίσει και ταυτόχρονα να λαμβάνει υπόψη της τη δυνατότητα και τον βαθμό αποδοχής του περιε­χομένου του από τον κοινωνικό ιστό, όπως και τις υπάρχουσες κοινωνικές συνθήκες ή επιστημονικές εξελίξεις.
.
Ας εξετάσουμε λοιπόν σε ποιο ακριβώς πολιτικό, κοινωνικό, οικονο­μικό και επιστημονικό πλαίσιο προω­θείται ο Κώδικας αυτός.
.
Κατ’ αρχήν ο όρος «ναρκωτικά» θεωρείται πλέον καταχρηστικός και αδόκιμος, εφόσον ελάχιστες από τις ουσίες που εντάσσονται σε αυτόν τον γενικό ορισμό προκαλούν συμπτώμα­τα στα οποία αυτός παραπέμπει, και μάλιστα όχι σε όλους τους χρήστες τους. Αντίθετα ο όρος «εξαρτήσεις» θα αντιπροσώπευε την πραγματική εικόνα του φαινομένου, λαμβάνοντας υπόψη μας ότι η εξάρτηση ως κοινω­νικό πρόβλημα συνιστά τη δουλική σχέση ενός ανθρώπου με μία ουσία, μία δραστηριότητα ή ένα άλλο πρό­σωπο. Λαμβάνοντας υπόψη μας ότι δεν υπάρχουν πλέον εξαρτημένα αλ­λά πολυεξαρτημένα άτομα. Δεν πρέ­πει λοιπόν να μας απασχολεί ο κάθε εξαρτησιογόνος παράγοντας, αλλά η εξάρτηση ως φαινόμενο, αυτή καθαυτήν. Οι εξαρτήσεις διακρίνονται άλλωστε από τον βαθμό της κοινωνι­κής τους αποδοχής, το κόστος ικανο­ποίησής τους και το μέγεθος της πα­ρανομίας την οποία εμπεριέχουν. Τα ναρκωτικά αποτελούν αναμφίβολα τη νομοτελειακά καταστροφικότερη μορφή εξάρτησης, επειδή συνοδεύ­ονται από ψυχοβιολογική εξαθλίωση, κοινωνική περιθωριοποίηση, οικονο­μική καταστροφή και συνήθως έντα­ξη στην παρανομία.
.
Τα υποκατάστατα
.
Ταυτόχρονα, μία σειρά νόμων, υπουργικών αποφάσεων ή επιστημο­νικών τοποθετήσεων απαξιώνουν τον κοινωνικό χαρακτήρα της εξάρτησης και την ανάγουν σε βιολογική ασθέ­νεια και μάλιστα την ονοματίζουν «Χρόνια Υποτροπιάζουσα Εγκεφαλι­κή Νόσο».
.
Προωθούν τη μαζική αύξηση της χορήγησης υποκατάστατων, όχι μάλιστα σε συνθήκες υψηλών προδια­γραφών και απεξαρτητικού προσα­νατολισμού, που θα ήταν ευεργετική για συγκεκριμένες ομάδες εξαρτημέ­νων, αλλά κυρίως στην κατεύθυνση της «συντήρησης». Ταυτίζοντας μάλι­στα τη φαρμακευτική υποστήριξη με την απεξάρτηση.
.
Αποκρύπτουν τόσο το ότι η χορή­γηση υποκατάστατων ανταποκρίνε­ται μόνο στις ανάγκες των εξαρτημέ­νων από τα οπιούχα, προβάλλοντάς την ως πανάκεια αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, όσο και το ότι τα μέλη των προγραμμάτων συντήρησης θα παραμένουν «νόμιμα εξαρτημένα» για όλη τους τη ζωή.
.
Εξισώνουν έναντι του νόμου και της κοινωνικής κριτικής το πέρασμα από την παράνομη χρήση «φυσικής» ηρωίνης στη νόμιμη χρήση ενός υπο­κατάστατού της με την προσπά­θεια απεξάρτησης χωρίς τη χρή­ση ουσιών. Με τον τρόπο αυτόν ένας χρήστης υποκατάστα­των που θα παρακολουθεί ένα πρόγραμμα συντή­ρησης, θα δικαιού­ται επί χρόνια ανα­στολή σύλληψής του, ενώ ένα μέλος «στεγνού» προγράμ­ματος, μετά την αποφοίτησή του θα καλείται να δικασθεί. Ένας φυλακισμένος χρήστης που θα εντάσσεται στη λήψη υποκατάστα­των, θα δικαιούται να αποφυλακισθεί με τις ίδιες προϋποθέσεις που θα αποφυλακίζεται κάποιος που επέλεξε τον δύσκολο δρόμο της πλή­ρους απεξάρτησης.
.
Ποινικοποίηση της χρήσης
.
Προχωρούν στην αποποινικοποί­ηση της χρήσης, στην ελεύθερη δη­μόσια τέλεσή της από εξαρτημένα άτομα και στη νόμιμη καλλιέργεια για προσωπική ικανοποίηση. Εσκεμμέ­να συγχέουν την ποινικοποίηση της χρήσης με τη φυλάκιση των εξαρτη­μένων, ενώ και το ισχύον νομικό σύ­στημα προβλέπει τρόπους αποφυγής της φυλάκισής τους. Ενώ επίσης γνω­ρίζουν ότι όλοι υποστηρίζουν πως οι εξαρτημένοι έχουν ανάγκη ύπαρξης «θεραπευτικών» προγραμμάτων και όχι σωφρονιστικών καταστημάτων. Ενώ, τέλος, γνωρίζουν ότι η κοινω­νική αποστροφή έναντι μίας πράξης δεν ταυτίζεται πάντα με την τιμωρία του εκτελεστή της (π.χ. κανείς δεν θα αποτολμούσε να αποποινικοποιήσει τον φόνο, αλλά ποια είναι η ποινή για φόνο «σε άμυνα»;).
.
Απομονώνουν το κοινωνικό ενδια­φέρον και περιορίζουν τη δικαστική πρακτική στην ποινικοποίηση ή όχι της χρήσης, στην ποσότητα της ουσί­ας που αυτός μεταφέρει, αδιαφορώ­ντας για το τι θα συμβεί στο εξαρτη­μένο άτομο ύστερα από μία αθωωτι­κή απόφαση. Αφού ολοκληρωθεί μία δικαστική διαδικασία, ο αθώος πια, αλλά ενεργός χρήστης και τα σημα­ντικά του πρόσωπα θα εγκαταλείπο­νται στη μοίρα τους.
.
Επιτρέπουν την ιδιωτικοποίηση (άρα και την εμπορευματοποίηση) της πρωτογενούς πρόληψης, της «θε­ραπείας», της κοινωνικής ενσωμάτω­σης των εξαρτημένων, ενώ ταυτόχρο­να συρρικνώνουν βίαια τη χρηματο­δότηση των προγραμμάτων «ελεύθε­ρων ουσιών».
.
Αποφεύγουν τη ρητή προβολή του ιδιαίτερου ρόλου των υπαρχόντων Κέντρων Πρόληψης, βασικών συντε­λεστών στην προσπάθεια αντιμετώπι­σης του προβλήματος.
.
Δεν είναι λοιπόν μοιραίο και αυτο­νόητο πως σε ένα τέτοιο τοπίο αφε­νός θα προκύψει μία αυξημένη ανο­χή των πολιτών έναντι της χρήσης και αφετέρου θα οδηγηθούμε στην απενοχοποίησή της; Και αν η νομιμοποίη­ση ή η αποποινικοποίηση της χρήσης αποτελούν νομικές πράξεις, η απενοχοποίησή της, ως άρρηκτα συνδεδε­μένη με το κοινωνικό αξιακό σύστη­μα, το υπονομεύει.
.
Και τι σημαίνουν όλα αυτά σε συν­θήκες βαθιάς κοινωνικής και οικο­νομικής κρίσης, όπου νέοι άνθρωποι χωρίς όνειρα, στόχους και ιδανικά, άνεργοι και με «εκπαίδευση» που απέχει πολύ από τη «μόρφωση», κα­ταλήγουν ευάλωτα θύματα υιοθέ­τησης διάφορων «φυγών»; Και όταν στην παρούσα κοινωνική και οικονο­μική συγκυρία η κυβέρνηση της χώ­ρας επέλεξε να προωθήσει για συ­ζήτηση και ψήφιση στη Βουλή το νέο νομοσχέδιο, αλήθεια πιστεύει κανείς ότι όλες αυτές οι επιλογές δεν συνι­στούν μεθόδους χειραγώγησης της κοινωνίας και ειδικότερα του πιο νέ­ου, του πιο αγωνιστικού και του πιο ελπιδοφόρου κομματιού της;
.
Και ακόμα, πιστεύει κανείς πως «το δικαίωμα στην αυτοπροσβολή» ή «η αποφόρτιση των φυλακών» είναι ισχυρά άλλοθι για το σύνολο αυτών των επιλογών;
.
* Επιστημονικά Υπεύθυνος του Προγράμματος Εναλλακτικής Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων «ΑΡΓΩ» του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης.
.
Αναδημοσίευση από το: http://topontiki.gr/article/30843

.