Μέσα στη δίνη των περικοπών στο πλαίσιο της προσπάθειας της Κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των δημοσιονομικών προβλημάτων, το μέλλον των κέντρων πρόληψης προδιαγράφεται δυσοίωνο. Το περασμένο καλοκαίρι, ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Λοβέρδος, ανακοίνωσε την περικοπή του προϋπολογισμού των δομών αυτών κατά 50%.
Η δραστική αυτή μείωση του προϋπολογισμού, όπως είναι φυσικό, αναμένεται να φέρει μεγάλα λειτουργικά προβλήματα στα κέντρα πρόληψης, τα οποία ιδιαίτερα στη δύσκολη αυτή συγκυρία για τη χώρα, προσφέρουν σπουδαίο έργο στην κοινωνία.

Μία από τις δομές αυτές, τις οποίες έχει αγκαλιάσει η τοπική κοινωνία, είναι η «Δίοδος». Η «Δίοδος» ξεκίνησε τη δράση της το 2000, με σκοπό την πρωτογενή πρόληψη των εξαρτήσεων από ουσίες και την προαγωγή της υγείας, γενικότερα. Αποτελεί μετεξέλιξη προηγούμενης δομής του Δήμου Ροδίων με παρόμοιους στόχους και κατευθύνσεις. Απευθύνεται επίσης σε ανθρώπους που δεν έχουν άμεσα εμπλοκή με τη χρήση ουσιών και, ειδικότερα, σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, σε γονείς, παιδιά - εφήβους και σε ολόκληρη την κοινότητα. Τα βιωματικά σεμινάρια που διοργανώνουν κάθε χρόνο οι λειτουργοί του κέντρου, έχουν μεγάλη συμμετοχή και ιδιαίτερα στις μέρες μας, που οι εξελίξεις επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα των πολιτών, το ενδιαφέρον συμμετοχής σε βιωματικά σεμινάρια είναι πολύ μεγάλο.
Για το μέλλον των κέντρων πρόληψης, η επιστημονικά υπεύθυνη της «Διόδου», κ. Ιωάννα Μαρίνου δήλωσε στη «Δράση»: «Το πρόβλημα με τη χρηματοδότηση το αντιμετωπίζαμε πάντα και εξακολουθούμε να το αντιμετωπίζουμε. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τη Δίοδο αλλά για όλα τα κέντρα πρόληψης. Μάλιστα, τον Αύγουστο ανακοινώθηκε από τον υπουργό υγείας ότι τα κέντρα πρόληψης είναι μέσα σε αυτές τις δομές που θα περικοπεί το 50% του προϋπολογισμού τους. Αυτό σημαίνει ότι με την ήδη μειωμένη χρηματοδότηση, όχι απλά θα υπολειτουργούμε, αλλά πολλά κέντρα κινδυνεύουν με κλείσιμο. Εμείς έχουμε εξασφαλίσει τη λειτουργία της Διόδου μέχρι τον Ιούλιο και από εκεί και έπειτα βλέπουμε.
Πρέπει βέβαια να πω, ότι τα προηγούμενα χρόνια υπήρχε, τεράστιο πρόβλημα με το θεσμικό των κέντρων πρόληψης. Τα κέντρα πρόληψης είναι Αστικές μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες, οπότε ανά πάσα στιγμή είναι εύκολο να οδηγηθούν σε κλείσιμο. Ενώ είχαν προβλεφθεί τα κέντρα πρόληψης στο νέο σχέδιο νόμου για τα ναρκωτικά, από την τελευταία ανακοίνωση φάνηκε να μην υπάρχουν μέσα. Μετά από κινητοποιήσεις, φαίνεται ότι τελικά θα συμπεριλήφθούν τελικά. Κανείς όμως δεν ξέρει τι θα γίνει».
Τα κέντρα πρόληψης και γενικότερα οι δομές ψυχικής υγείας ανά την Ελλάδα, σπανίζουν. Στη Ρόδο, η «Δίοδος» είναι το μόνο κέντρο που απευθύνεται στον υγιή πληθυσμό. Παρόλα αυτά, τη σπουδαιότητα ύπαρξης τέτοιων δομών, δεν φαίνεται να τη συμμερίζεται η κυβέρνηση, που με τον τρόπο της, τις οδηγεί στην εξόντωση.
«Η πρόληψη μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο μέσα στην κοινότητα. Μιλάμε για μία περιοχή σαν τη δική μας που δεν έχει καμία άλλη δομή ψυχικής υγείας που να απευθύνεται σε υγιή πληθυσμό. Φαίνεται δε να είμαστε η μόνη υποστηρικτική δομή στην εκπαίδευση, που αυτή τη στιγμή περνάει μεγάλη κρίση. Αν υπολογίσουμε μάλιστα, ότι τα κέντρα πρόληψης απευθύνονται σε ένα πολύ μεγάλο πληθυσμό και απαιτούν ένα μικρό προϋπολογισμό, αν δηλαδή υπολογίσουμε τη σχέση οφέλους-κέρδους, είναι σημαντική η ύπαρξή τους. Από την άλλη, παρατηρούμε το υπουργείο να στηρίζει τα προγράμματα μεθαδόνης. Δεν λέω ότι δεν χρειάζεται να υπάρχουν. Το νιώθω ως εμπαιγμό. Από τη μία λένε ότι δεν υπάρχουν χρήματα και από την άλλη ανοίγουν μονάδες μεθαδονης που απαιτούν μεγαλύτερο προϋπολογισμό και που απευθύνονται σε μικρότερο πληθυσμό», σημείωσε η κ. Μαρίνου.

Ο ρόλος
των βιωματικών
σεμιναρίων


Τα βιωματικά σεμινάρια της «Διόδου», που απευθύνονται σε μαθητές σχολείων, εκπαιδευτικούς, στο γενικό πληθυσμό προσελκύουν μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας. Όσοι συμμετείχαν σε κάποιο από αυτά, διαδίδουν την εμπειρία τους, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερος κόσμος να συμμετέχει σε αυτά ή να εκφράζει το ενδιαφέρον συμμετοχής. Στην εποχή μας που ο κοινωνικός ιστός έχει διαρραγεί, η συμβολή των κέντρων πρόληψης, μπορεί να είναι εξαιρετικά σημαντική. Η κ. Μαρίνου εξηγεί:
"Πρόσφατα έκλεισε ένα σεμινάριο που αφορούσε στο γενικό πληθυσμό με θέμα την επικοινωνία στη σύγχρονη πραγματικότητα. Ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον θέμα, το οποίο από ότι φάνηκε από την προσέλευση των συμμετεχόντων. Τώρα τρέχουν σεμινάρια σε γονείς. ¶μεσα πρόκειται να ξεκινήσει σεμινάριο σε εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Φέτος μάλιστα για πρώτη φορά, μπήκαν σε σεμινάριο οι νηπιαγωγοί των δημοτικών παιδικών σταθμών. Παράλληλα τρέχουν προγράμματα σε σχολεία. Πρόκειται για μαθητές της πρώτης τάξης γυμνασίου και αφορά ειδικότερα την ομαλή μετάβαση των μαθητών από το δημοτικό σε γυμνάσιο.
Τα σεμινάρια για τους γονείς έχουν να κάνουν με το ρόλο του γονιού στο σήμερα. Ο γονιός είναι ήδη πολύ δυσκολεμένος μέσα σε αυτές τις συνθήκες που βιώνουμε καθημερινά ως άνθρωπος πια και ο ρόλος ο γονεϊκός τον δυσκολεύει ακόμη περισσότερο. Οι πιο πολλοί από εμάς μεγαλώσαμε σε μία παραδοσιακή κοινωνία όπου οι ρόλοι ήταν ξεκάθαροι και σήμερα καλούμαστε να ξαναχτίσουμε αυτούς τους ρόλους. Το συχνό παράπονο των γονιών και των εκπαιδευτικών είναι ότι τα παιδιά δεν δείχνουν σήμερα τον απαιτούμενο σεβασμό όπως παλιά. Είναι κάτι που χρειάζεται να ξαναφτιάξει σήμερα ο ενήλικας, δεν καθορίζεται αυτό από το ρόλο του.
Όλα τα σεμινάρια που κάνουμε είναι βασισμένα στη βιωματική μεθοδολογία. Αυτό σημαίνει κατ/αρχήν ότι έχουν διάρκεια. Δεν είναι μία απλή ομιλία. Είναι πέντε τρίωρες παρεμβάσεις και αν υπάρχει αίτημα από μέσα από τη βιωματική μεθοδολογία, δημιουργούμε πειραματικές συνθήκες μέσα από δραστηριότητες για να δούνε πως στέκονται σε θέματα επικοινωνίας, ρόλων. Και κάπως έτσι αρχίζουν να ξαναβλέπουν τον εαυτό τους, πρόκειται δηλαδή για σεμινάρια αυτογνωστίας - και κάπως έτσι προσπαθούν να ανταποκριθούν στους νέους ρόλους.
Οι άνθρωποι που έρχονται εδώ έχουν ακούσει πως λειτουργούν τα σεμινάρια. Κάποιος που δεν γνωρίζει και έχει ακούσει για ένα σεμινάριο, το οποίο θεωρεί ότι έχει μία θεωρητική προσέγγιση, δύσκολα προσεγγίζει το κέντρο. Δύσκολα παίρνουν μέρος σε θεωρητικά σεμινάρια πια. Αυτό φάνηκε πρόσφατα σε μία ημερίδα που κάναμε, όπου η προσέλευση ήταν πάρα πολύ μικρή, παρόλο μάλιστα που η ίδια η ημερίδα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Κυρίως από στόμα σε στόμα διαδίδεται η δουλειά μας και συνήθως από τα άτομα που συμμετείχαν στα σεμινάριά μας.
Δουλεύουμε πολύ με αιτήματα. Αν έλθει π.χ. κάποιος σύλλογος γονέων και κηδεμόνων θα ανταποκριθούμε. Προσπαθούμε να ανταποκριθούμε σε όλα τα αιτήματα τα οποία είναι πάρα πολλά.
Έχουμε καταλάβει πια όλοι μας, ότι χρειαζόμαστε βοήθεια. Τα κέντρα πρόληψης βοηθούν μέσα από τις ομάδες στη δημιουργία του κοινωνικού ιστού, που πια δεν υπάρχει. Μέσα από τις ομάδες δηλαδή, οι άνθρωποι μαθαίνουν να μοιράζονται πράγματα, να επικοινωνούν, να συνεργάζονται, κάτι που πολύ δύσκολα γίνεται πια έξω από τα κέντρα. Αυτές τις εμπειρίες τις μεταφέρουν βέβαια και έξω».