Άρθρο του Μέλους του Δ.Σ. του Σωματείου, Γ. Λεχουρίτη, για την κριτική του Γιάλομ στο καθεστώς οικονομικής διεύθυνσης στην ψυχική υγεία

Η  ψυχική υγεία (και πρόληψη) υπό το καθεστώς της οικονομικής διεύθυνσης. 
Η κριτική του Ι. Γιάλομ από μια ανθρωποκεντρική υπαρξιακή θέση.

ΛΕΧΟΥΡΙΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ^*

Ο Γιάλομ, στον πρόλογο του βιβλίου του «Θεωρία και Πράξη της Ομαδικής Ψυχοθεραπείας» (εκδόσεις Άγρα 2006), αναφέρει τα εξής:

«Σκοπός μας στη νέα αυτή έκδοση ήταν να ενσωματώσουμε τις πρόσφατες αλλαγές που έχουν συμβεί στον κλάδο μας [εννοεί τον τομέα της ομαδικής ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής] και να ξεφορτωθούμε τυχόν ξεπερασμένες μεθόδους και ιδέες. Αντιμετωπίσαμε όμως ένα ΔΙΛΗΜΜΑ.

Αν κάποιες από τις αλλαγές αυτές δεν αντιπροσωπεύουν πρόοδο αλλά αντίθετα οπισθοδρόμηση;

Μήπως κάποιες σκοπιμότητες της αγοράς που απαιτούν ταχύτερες, φθηνότερες, αποδοτικότερες μεθόδους αντιστρατεύονται το συμφέρον του θεραπευόμενου;

Και μήπως η “αποδοτικότητα” δεν είναι παρά ένας ευφημισμός για να ξεφορτωθούμε τους θεραπευόμενους από τα λογιστικά μας βιβλία;

Και επίσης αν αυτοί οι ποικίλοι παράγοντες της αγοράς εξαναγκάζουν τους αγοραστές να προσφέρουν λιγότερα από όσα είναι ικανοί να προσφέρουν στους θεραπευόμενούς τους;» (σελ.13)

Έτσι ο Γιάλομ στον Πρόλογό του  μιλά για  το διπλό καθήκον του εκπαιδευτικού έργου του ομαδικού υπαρξιακού θεραπευτή:

·        Να παρουσιάσει τις τρέχουσες μεθόδους ομαδικής ψυχοθεραπείας προετοιμάζοντας τους  μαθητευόμενους θεραπευτές για τη σύγχρονη αγορά εργασίας

·        Να διαφυλάξει τη συσσωρευμένη σοφία, τις μεθόδους και τις τεχνικές του κλάδου της ομαδικής συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας (δηλ. το ιστορικό και πολιτισμικό κεκτημένο του εν λόγω πεδίου)

Το ερώτημα είναι από ποιους να διαφυλάξει το κεκτημένο αυτό;

Ο  ίδιος ο Γιάλομ απαντά: «Από τους διαχειριστές της περίθαλψης υπό καθεστώς οικονομικής διεύθυνσης (managed care)» (σελ.16)

Και περιγράφει τον κίνδυνο για το σύνολο της ψυχικής υγείας: «Ο ερχομός της περίθαλψης υπό οικονομική διαχείριση αναζητώντας αποδοτικότητα, βραχύτητα και απόδοση κάνει το λάθος να ορίζει κάποιες συγκεκριμένες προσεγγίσεις (που είναι εστιασμένες στο σύμπτωμα, γνωσιακή-συμπεριφορική) ως περισσότερο επιθυμητές, επειδή η μέθοδός τους περιλαμβάνει μια σειρά από (τεχνικά) βήματα που συμβαδίζουν με άλλες αποδοτικές, ιατρικές προσεγγίσεις:  τον ορισμό σαφών περιορισμένων στόχων, τη μέτρηση της επίτευξης του στόχου σε συχνά χρονικά διαστήματα, ένα πολύ εξειδικευμένο σχέδιο θεραπείας και μια αναπαράξιμη, ενιαία, αυστηρά δομημένη θεραπεία που ακολουθεί ένα εγχειρίδιο με ένα ακριβές πρωτόκολλο για κάθε συνεδρία»…(σελ.19)

Ο Γιάλομ εστιάζει την προσοχή του στο εξής: «Προσοχή όμως μην κάνετε το λάθος να θεωρήσετε την επίφαση αποδοτικότητας, πραγματική αποτελεσματικότητα» (σελ.19)

Αναφέρει επίσης ότι «δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Αγορά ελέγχει το πού δίνεται το ερευνητικό βάρος μιας και τα οικονομικά της περίθαλψης υπό οικονομική διαχείριση υπαγορεύουν μια μαζική στροφή στη βραχεία θεραπεία με προσανατολισμό το σύμπτωμα και την ίδια ακριβώς ώρα ναυαγούν οι χρηματοδοτήσεις για την έρευνα της θεραπείας μακρύτερης διάρκειας παρά την έντονη συμφωνία των κλινικών για τη σπουδαιότητα μιας τέτοιας έρευνας».

Ο Γιάλομ επίσης θεωρεί ότι  «η ανθρώπινη συνάντηση που βρίσκεται στο επίκεντρο της θεραπείας θα είναι πάντοτε μια βαθιά υποκειμενική εμπειρία που δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί». (σελ 18)

Βιβλιογραφική Αναφορά:

Irvin Yalom: Θεωρία και Πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας. Εκδόσεις Άγρα . Αθήνα 2006

^{* Ψυχολόγος, Μέλος Δ.Σ. Σωματείου Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης}