Άρθρο Συναδέλφου: "Κέντρα πρόληψης των εξαρτήσεων: Αξιοπρέπεια και αγώνας είναι το αντίδοτο στην Εξάρτηση"
Από την εφημερίδα "Εργατική Αλληλεγγύη" -Τεύχος 1630
Η Πρόληψη στο πιο κρίσιμο και απειλητικό σημείο μέχρι σήμερα
Θερμό καλοκαίρι προβλέπεται για τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες στα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας, καθώς η κυβέρνηση της ΝΔ έκανε πράξη τις υποσχέσεις της και στις 4 Ιουλίου έθεσε σε δημόσια διαβούλευση το περιβόητο νομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας με τίτλο: “Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης”, που είχε εξαγγελθεί από το Νοέμβριο του 2023. Το νομοσχέδιο προβλέπει την ίδρυση ενός οργανισμού-ομπρέλα (ΕΟΠΑΕ) που ακολουθεί τη λογική του "κόστους-οφέλους" και δεν υποστηρίζει την ποικιλομορφία των παρεμβάσεων στην πρόληψη και τη θεραπεία, αλλά αντιθέτως προωθεί τη σωματική απεξάρτηση, τη φαρμακοθεραπεία και την ενίσχυση του γραφειοκρατικού ελέγχου ακόμα και στις παρεμβάσεις πρόληψης που πρέπει συνεχώς να βασίζονται στη ζωντανή σχέση με τις τοπικές κοινότητες, την ανατροφοδότηση από αυτές και στην προσεκτική παρατήρηση των μικροκοινωνικών μεταβολών στους παράγοντες που επηρεάζουν το φαινόμενο της εξάρτησης.
Με βάση προηγούμενες εξαγγελίες και “διαρροές” του Υπουργείου, το νομοσχέδιο μεταξύ άλλων απειλούσε τα Κέντρα Πρόληψης με κλείσιμο μετά το 2027. Οι πρόσφατες προφορικές δεσμεύσεις του αρμόδιου υφυπουργού Υγείας Δ. Βαρτζόπουλου σε συνάντηση με αντιπροσωπεία του Σωματείου των Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης στις 19 Ιουνίου ήταν ότι τα Κέντρα Πρόληψης συνεχίζουν τη λειτουργία τους ως έχουν μέχρι το 2027, από εκεί και έπειτα δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη ή δέσμευση. Η αγωνία και η ανησυχία των εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης επιβεβαιώνεται, καθώς στο νομοσχέδιο αυτό δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τα Κέντρα Πρόληψης. Δεν υπάρχει καμία σχετική αναφορά στο ποια θα είναι η σχέση τους με τον ΕΟΠΑΕ (επιστημονική, οικονομική, θεσμική), ποιο θα είναι το είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών και των παρεμβάσεων πρόληψης, τι θα γίνει με τις θέσεις εργασίας των εργαζομένων.
Τα Κέντρα Πρόληψης επιχορηγούνται κυρίως από το Υπουργείο Υγείας και Εσωτερικών, ενώ την ευθύνη της επιστημονικής και οικονομικής τους εποπτείας έχει ο ΟΚΑΝΑ. Αξιολογούνται οικονομικά και επιστημονικά από την αρχή της ίδρυσης τους σε ετήσια βάση από τον ΟΚΑΝΑ. Σχεδιάζουν και υλοποιούν προγράμματα πρόληψης των εξαρτήσεων και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας, στηριζόμενα σε μια σειρά νόμων και διμερών Προγραμματικών Συμβάσεων, που υπογράφονται από τις Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες (η νομική μορφή όλων των Κέντρων Πρόληψης) και τον ΟΚΑΝΑ.
Η Ελλάδα σύμφωνα με την τελευταία αξιολογική έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ, 2022) ξεχωρίζει για το σύστημα υπηρεσιών που διαθέτει στην πρόληψη των εξαρτήσεων, κυρίως μέσω του πανελλαδικού δικτύου των 75 Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας. Στην ίδια έκθεση σημειώνεται ότι τα Κέντρα Πρόληψης με την εμπειρία και τις επιστημονικές τους παρεμβάσεις έχουν συμβάλει να είναι η Ελλάδα, μια από τις πρώτες χώρες πανευρωπαϊκά, στη μείωση της εξάρτησης σε νέες ηλικίες.
Υποστελέχωση
Οι εργαζόμενοι/ες σε αυτά είναι περίπου 270 άτομα, ενώ 130 περίπου είναι οι κενές θέσεις εργασίας, καθώς και η υποστελέχωση είναι ένα μείζον ζήτημα, αφού δεν έχουν γίνει προσλήψεις από το 2010 και μετά.
Οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες στα Κέντρα Πρόληψης, από τον Νοέμβριο που εξαγγέλθηκε το εν λόγω νομοσχέδιο βρισκόμαστε σε αναβρασμό και με συνεχείς κινητοποιήσεις, ενημερώσεις, εκδηλώσεις, συζητήσεις, συνέδρια (όπως το Ανοικτό Συνέδριο Φορέων Πρόληψης και Απεξάρτησης που πραγματοποιήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου στην Αθήνα), ανακοινώσεις σε εφημερίδες, συνεντεύξεις σε ραδιοφωνικές εκπομπές, προβολές σε διαδικτυακά μέσα, συνεχείς συναντήσεις με πολιτικά αρμόδιους και με θεσμικούς φορείς, κατά τόπους και κεντρικά, πιέζουμε ώστε το νομοσχέδιο να μην κατατεθεί. Στο πλευρό μας αλληλέγγυα στέκονται οι άνθρωποι που είναι αποδέκτες των υπηρεσιών μας και οι τοπικές κοινωνίες (σύλλογοι και ομοσπονδίες γονέων, τοπικές ΔΟΕ και ΕΛΜΕ, Δημοτικά Συμβούλια, κ.α.).
Το Σωματείο των Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης, η Επιστημονική Επιτροπή του Σωματείου, το Πανελλήνιο Δίκτυο Φορέων Πρόληψης της Εξάρτησης, οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες στα Κέντρα Πρόληψης, έχουμε ενώσει τις δυνάμεις μας και με ακούραστη ενεργοποίηση ζητάμε απόσυρση του νομοσχεδίου που μας καταργεί και διάλογο από μηδενική βάση.
Το κλείσιμο των Κέντρων Πρόληψης, ή η χωρίς διάλογο και σχέδιο δομική μεταβολή τους, θα επιφέρει τεράστιο πλήγμα στη σχολική και την ευρύτερη κοινότητα, χάνοντας ένα σταθερό σημείο αναφοράς και στερώντας απαραίτητες υπηρεσίες, σε μια χρονική περίοδο, που οι δείκτες ψυχοκοινωνικής υγείας εμφανίζονται ιδιαίτερα επιβαρυμένοι. Σε πολλές περιοχές της περιφέρειας, τα Κέντρα Πρόληψης είναι από τις ελάχιστες δημόσιες δομές ψυχικής Υγείας, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του Κέντρου Πρόληψης “ΝΗΡΕΑΣ” στο Κιλκίς, στο οποίο η ίδια εργάζομαι.
Η αποκορύφωση όλων αυτών των ενεργειών ήταν η εκδήλωση διαμαρτυρίας ενάντια στη σχεδιαζόμενη κατάργηση των Κέντρων Πρόληψης, που πραγματοποιήθηκε στις 19 Ιουνίου στην Αθήνα με κεντρικό σύνθημα: «ΚΕΝΤΡΟ ΜΑΣ Η ΠΡΟΛΗΨΗ» - Των ανθρώπων οι κοινότητες την υπερασπίζονται!
Εργαζόμενοι και εργαζόμενες στα 75 Κέντρα Πρόληψης και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας από διάφορες περιοχές της χώρας πραγματοποίησαν καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας, δράσεις διαμαρτυρίας, διεκδικώντας την διασφάλιση της λειτουργίας των 75 κέντρων πρόληψης, της φιλοσοφίας της πρόληψης και των θέσεων των εργαζομένων σε αυτά. Αρχικά πραγματοποιήθηκε συμβολική παράστασης διαμαρτυρίας στο Υπουργείο Υγείας και στη συνέχεια αντιπροσωπεία του Σωματείου πραγματοποίησε συνάντηση με τον αρμόδιο υφυπουργό Δημήτρη Βαρτζόπουλο.
Οι εργαζόμενοι/ες στα Κέντρα πρόληψης έπειτα συνέχισαν προς το κτίριο του ΟΚΑΝΑ, όπου και πραγματοποιήθηκε συνάντηση με τον Πρόεδρο του ΟΚΑΝΑ.
Μαζικά
Η ημέρα ολοκληρώθηκε με μια ανοιχτή, μαζική συγκέντρωση διαμαρτυρίας, στο Σύνταγμα, την οποία συνδιοργάνωσε το Σωματείο των Εργαζομένων στα Κέντρα πρόληψης, με το Πανελλήνιο Δίκτυο Φορέων Πρόληψης της Εξάρτησης και για την οποία δούλεψαν στην προετοιμασία και υλοποίησή της, εκατοντάδες άνθρωποι απ' όλη τη χώρα. Συνολικά, οι άνθρωποι που εργάζονται στο πεδίο της Πρόληψης και Απεξάρτησης, αλλά και οι άνθρωποι που δέχονται τις υπηρεσίες, έστειλαν ποικιλοτρόπως, ξεκάθαρο το μήνυμα ότι «η Πρόληψη είναι η επικοινωνία των Ανθρώπων και η ζωτικότητα των Κοινοτήτων», δεν είναι καμπάνιες ενημέρωσης, τρομοκράτησης και ηθικής αστυνόμευσης. Για να είναι αποτελεσματική τόσο η πρόληψη όσο και η απεξάρτηση, χρειάζεται σύγκρουση με την πολιτική λιτότητας, τη λογική κόστους-οφέλους, χρειάζεται να βρεθούν στο κέντρο ο άνθρωπος και οι ανάγκες του, ο επιστημονικός διάλογος και όχι αυταρχικοί σχεδιασμοί ερήμην της κοινωνίας.
Ξεκάθαρο μήνυμα υπεράσπισης του έργου της πρόληψης, έδωσαν εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων, όμορων σωματείων του χώρου της Απεξάρτησης και Ψυχικής Υγείας, φορείς, εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των Κέντρων Πρόληψης, ειδικοί επιστήμονες κ.α. Η εκδήλωση διαμαρτυρίας συνεχίστηκε με τραγούδι, μουσική και πολιτισμό.
Συνολικά το περιεχόμενο και τα αποτελέσματα της 19ης Ιουνίου, ως προς τις δηλώσεις του Υφυπουργού αλλά και την έμπρακτη υποστήριξη της κοινότητας και των ανθρώπων της Πρόληψης στο Σύνταγμα, αξιολογούμε ότι είναι αποτέλεσμα του μακρόχρονου αγώνα και όλων των κινήσεων που έχουν γίνει από το Νοέμβριο που ανακοινώθηκαν από τον πρωθυπουργό οι σχετικές αλλαγές.
Η διασφάλιση με χρονικό ορίζοντα το 2027, δεν μας επιτρέπει να εφησυχάσουμε, ούτε να είμαστε βέβαιοι/ες για την συνέχεια της δουλειάς μας. Συνεχίζουμε στην ίδια κατεύθυνση. Την πρόληψη την υπερασπίζονται και την διεκδικούν στην πράξη οι τοπικές κοινότητες, όχι μόνο για να μην χάσουν τις θέσεις εργασίας οι εργαζόμενοι/ες, αλλά για να συνεχίσει η ίδια ποιότητα των υπηρεσιών, για να ενισχυθούν τα Κέντρα Πρόληψης, να είναι επαρκώς στελεχωμένα ώστε να μην συρρικνωθεί και μαραζώσει η Πρόληψη εκ των πραγμάτων.
Διεκδικούμε να μην κατατεθεί το επικείμενο νομοσχέδιο για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση και τους φορείς πρόληψης και απεξάρτησης.
Υπερασπιζόμαστε το έργο των Κέντρων Πρόληψης, διεκδικούμε σταθερά την θεσμική αναβάθμισή των δομών, τη διατήρηση της φιλοσοφίας της πρόληψης, την διασφάλιση των θέσεων εργασίας και την ενίσχυσή τους με μόνιμες και σταθερές προσλήψεις.
ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΚΑΙ ΑΓΩΝΑΣ ΤΟ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΣΤΗΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗ
(Για το κείμενο αντλήθηκαν στοιχεία από κείμενα και δελτία τύπου του Σωματείου των Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης, της Επιστημονικής Επιτροπής του Σωματείου και του Πανελληνίου Δικτύου Φορέων Πρόληψης της Εξάρτησης)
Σχόλια