Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2009

Οι «αποκλεισμένοι» διδάσκουν φοιτητές Ψυχολογίας του Α.Π.Θ.

Οι «αποκλεισμένοι» διδάσκουν φοιτητές Ψυχολογίας του Α.Π.Θ.
Ψήφοι: 10 -
Προβολές: 802 - Σχόλια: 8 - Κατηγορία: Κοινωνικά Θέματα
Δημοσίευση: 06-11-2009 19:49 από Ομάδα TVXS



Αποστολή με email Προσθήκη στο Facebook

Άστεγοι, μετανάστες, πρόσφυγες, πρώην χρήστες ναρκωτικών ουσιών, θύματα ψυχιατρικής βίας, παίρνουν το λόγο, αυτόν που τους στερεί η μονοκρατορία των ειδικών, για να διδάξουν στους φοιτητές του Τμήματος Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ τι σημαίνει κοινωνικός αποκλεισμός. Του Αρίστου Αναγνώστου

Η εισαγωγή του μαθήματος «Κοινωνικός Αποκλεισμός: Ψυχολογική, Ανθρωπολογική, Κοινωνιολογική Προσέγγιση» κατά το χειμερινό Εξάμηνο 2009-2010, αποτελεί διεθνή καινοτομία: για πρώτη φορά μάθημα του επισήμου προγράμματος σπουδών πανεπιστημίου θα διδάσκεται στους φοιτητές από τους άμεσα εμπλεκόμενους ή εκπροσώπους των φορέων τους. Την Παρασκευή 13 Νοεμβρίου, το λόγο παίρνουν οι εκπρόσωποι της Πανελλήνιας Επιτροπής Επιζώντων και (πρώην)Χρηστών της Ψυχιατρικής.

Ο Κώστας Μπαϊρακτάρης, αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ εξηγεί στο TVXS:

«Ίσως δεν χρειάζεται να πούμε ότι η αναφορά στον Λόγο αυτό σχετίζεται με την απουσία του από τον χώρο όπου βρισκόμαστε, δηλαδή το Πανεπιστήμιο. Το χώρο όπου επικρατεί ο λεγόμενος επιστημονικός λόγος, δηλαδή ο Λόγος των Ειδικών, ο οποίος εδώ και αιώνες αναπαράγεται μονοδιάστατα σε πολλούς κλάδους, ιδιαίτερα δε στους κλάδους της Υγείας, της Ψυχολογίας, της Ψυχιατρικής, της Κοινωνιολογίας και γενικότερα των Κοινωνικών Επιστημών. Προκύπτει και αναπαράγεται μονοδιάστατα μέσα από τις διάφορες επιστημολογικές αναζητήσεις, αναλύσεις, μεθόδους και προσεγγίσεις, τις αυθαίρετες και υποθετικές πολλές φορές αιτιολογικές συζητήσεις. Προκύπτει μέσα από την αντικειμενοποίηση της ιστορίας, των κοινωνικών διεργασιών, της ανθρώπινης ύπαρξης και εμπειρίας. Της συρρίκνωσης αυτής της εμπειρίας —όταν δεν συνάδει με την εκάστοτε αντίληψη για το «φυσιολογικό», το «υγιές», το «κανονικό»— σε συμπτώματα, την κατηγοριοποίηση και ταξινόμησή της, τις πρακτικές που εφαρμόζονται και που προσβάλουν πολλές φορές την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ασκώντας ψυχολογική ή και φυσική ακόμα βία. Η διαρκής αναπαραγωγή αυτού του επιστημονικού Μονόλογου, η κυριαρχία του και η συστηματική διάχυσή του στο κοινωνικό σώμα είναι στην ουσία μια πολιτική πρακτική που υπηρετεί μια συγκεκριμένη ιδεολογία. Μια ιδεολογία που εμποδίζει στην ουσία την ακύρωση των μηχανισμών και των διεργασιών αποκλεισμού ή περιθωριοποίησης μίας σειράς ατόμων ή ομάδων αφού και η ίδια εμφανίζεται, εγκαθιδρύεται και αναπαράγεται μέσω της ενίσχυσης αυτών ακριβώς των διεργασιών και μηχανισμών».

Μάθημα-Διάλογος

«Μέσα από αυτό το πρίσμα, λοιπόν, πρέπει να εξετάσει κανείς και το μάθημα Κοινωνικός Αποκλεισμός το οποίο διδάσκεται από τους άμεσα εμπλεκόμενους. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι στο μάθημα αυτό επιχειρείται η αποκατάσταση ενός ανθρωπίνου δικαιώματος, το οποίο αφαιρείται- βίαια πολλές φορές- από συνανθρώπους που βρίσκονται σε δυσκολίες, περνάνε κρίσιμες στιγμές, ή βιώνουν τον πόνο. Δεν πρόκειται δηλαδή μόνο για μία άλλη επιστημονική απόπειρα ούτε όμως και για μία υποκριτική πράξη γενναιοδωρίας, αλλά για μία συνειδητή πολιτική επιλογή, που αποσκοπεί στην αναζήτηση κοινών οραμάτων και κατ’ επέκταση και κοινών τόπων, στόχων και δράσεων. Αντανακλά με λίγα λόγια την ανάγκη να δημιουργήσουμε μια κατάσταση διαλόγου και κοινών δράσεων που εδώ και χρόνια αρνούμαστε.

Αυτό είναι και το κύριο νόημα αυτού του μαθήματος, το οποίο φανταζόμαστε σαν μία ελάχιστη συμβολή στην ανάπτυξη νέων σχέσεων και εμπειριών που η πεμπτουσία τους θα είναι ο διάλογος και όχι ο μονόλογος που αναπαράγουμε μέχρι τώρα τόσο στη συμβατική του όσο και στη λεγόμενη εναλλακτική του μορφή. Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι η αναπαραγωγή της λεγόμενης ουδέτερης επιστήμης και του πλέγματος των εξουσιών από το οποίο αυτή προκύπτει και ταυτόχρονα υπηρετεί, αλλά της επιστήμης εκείνης που διακατέχεται από αξίες που σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Μιας επιστήμης που υπηρετεί τον άνθρωπο, καλλιεργεί την κοινωνική ευθύνη, αναζητεί μια ανθρώπινη και δίκαιη κοινωνία και υπηρετείται από ανθρώπους που δεν εμπορεύονται την ανθρώπινη ανάγκη και τον ανθρώπινο πόνο».

Από τη Θεωρία στην… Δράση

«Με αυτό το πνεύμα η προσπάθεια αυτή χαρακτηρίζεται από στοιχεία που τη διαφοροποιούν ριζικά από τις μέχρι τώρα διδακτικές εμπειρίες. Αποτελεί νέο προηγούμενο, αλλάζει τους μέχρι τώρα όρους και προδιαγράφει τα επόμενα βήματα, καθώς:
Η φωνή και ο Λόγος αυτών των ομάδων αναδεικνύεται ως φωνή και λόγος δικαιωμάτων που μας αφορούν όλους μας γιατί είναι δικαιώματα που αναδεικνύουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και βασικές ανθρώπινες αξίες.

Ακυρώνει τον πολυκερματισμό και τη διάσπαση και αποπειράται να δημιουργήσει έναν κοινό κοινωνικό, πολιτικό και επιστημονικό τόπο. Γιατί η συμπτωματολογική προσέγγιση μεταφέρθηκε εντέχνως από το ατομικό επίπεδο στο συλλογικό (βλέπε πληθώρα συμπτωματολογικά προσδιορισμένων ομάδων αυτοβοήθειας), χωρίς να ακυρώνονται οι μηχανισμοί διαχείρισης, αλλά και η αναπαραγωγή της εξάρτησης από τους ειδικούς είτε συμβατικά είτε δήθεν εναλλακτικά.

Πέρα όμως από τη δυνατότητα ανάπτυξης διαλόγου και αναζήτησης κοινών τόπων, οι φοιτητές/τριες έχουν τη δυνατότητα να συνδέσουν τα περιεχόμενα του μαθήματος συμμετέχοντας σε δράσεις, οι οποίες προτείνονται είτε από τους φορείς που εμπλέκονται στο μάθημα, είτε να επινοήσουν καινούργιες και να πάρουν πρωτοβουλίες για την πραγματοποίησή τους».

Στο μάθημα συμμετέχουν:
Κώστας Μπαϊρακτάρης, Αναπλ. Καθηγητής Ψυχολογίας
Παναγιώτα Σταμάτη, Υποψήφια Διδάκτωρ
Περσεφόνη Μήττα, Σύλλογος Καρκινοπαθών Μακεδονίας Θράκης
Βασίλειος Δήμος, Ελένη Μιχαλάκη, Σύλλογος Γονέων Παιδιών και Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία Θεσσαλονίκης
Genti Guri, Μετανάστης από την Αλβανία
Γιάννης Μορφούλης, Μαθητής Γ’ Λυκείου
Αναστασία Τοβή, Μαρία Αϊβατλή ΚοιΣΠΕ Δυτικής Θεσσαλονίκης
Γιώργος Γιαννουλόπουλος, Πανελλήνια Επιτροπή (πρώην) Χρηστών και Επιζώντων της Ψυχιατρικής
Μηνάς Φαρμάκης, Πανελλήνια Επιτροπή (πρώην) Χρηστών και Επιζώντων της Ψυχιατρικής
Κατερίνα Γρηγορίου & Πηνελόπη Κωνσταντούδη, Ένωση Γονέων Διαβητικών Παιδιών και Εφήβων Βορείου Ελλάδος
Αυγή Παπανικολάου, Ζωγραφιά Κουγιουμτζίδου, Μάγδα Παπανίκου, Σύλλογος Γονέων Παιδιών Πασχόντων από Κακοήθη Νοσήματα Βόρειας Ελλάδας «Λάμψη»
Νικηφόρος, μέλος Ομάδας Αυτοβοήθειας
Μαρία Οξύζογλου, Εργαζόμενη Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας Θεσσαλονίκης
Σαλίμ, Πρόσφυγας από το Αφγανιστάν
Χρήστος Καραγκιόζης, Βασίλειος Αψής, Σύλλογος Νεφροπαθών Νομού Θεσσαλονίκης
Παναγιώτης Παπαστολόπουλος, Εύα Ιωαννίδου, Ελληνική Εταιρεία για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας
«Ομάδα Δράσης Καλαμαριάς»: Ναταλία Κατσαρού, Μάριος Παντελίδης, Αυγερινός Παλιούρας, Μαρία Γιουλετζή, Λευτέρης Μιτηλίου, Στράτος Τσιρώνης, Παναγιώτης Λιαμαρκόπουλος, Βαγγέλης Βουλγαράκης, Στέλλα Κουλούρη, Πασχαλία Ζωή, Νικήτας Χατζηπούπης, Χρήστος Παρασκευόπουλος

Δεν υπάρχουν σχόλια: